Tema 9: A hidrosfera e a atmosfera

Para os lectores das historias de  "Astérix o Galo" estas palabras non vos resultarán descoñecidas:

                                                                                   

"Estamos no ano 50 a. de C. Toda a Galia está ocupada polos romanos... ¿Toda? !Non¡ Unha aldea poboada por valentes galos resiste aínda e  por sempre ao invasor ..."
  
Esta imaxe corresponde á aventura de "Astérix e o adiviño", non puiden evitar referirme a ela porque, como todos os seguidores destes xeniais guerreiros galos (entre os que me atopo) saben, os galos, ao único que lle temen, é a que

               o ceo lles caia enriba das súas cabezas!!!


Sucedeu o 15 de febreiro de 2013, en Rusia, tiveron a desgracia de padecer ese fenómeno.

Nos montes Urais viron como un meteorito impactou en Cheliábinsk, chegou a brilar máis co Sol e foi o máis grande nos últimos 100 anos.

Gracias ao escudo da atmosfera, o fragmento que chegou á Terra, foi moito menor pero, aínda así, tiña unha forza de centenares de quilotones (1 quilotón  = 1.000 toneladas).

Afortunadamente non houbo mortos, pero si moitos feridos.



Según Pablo Santos, do Instituto de Astrofísica de Andalucía, estes fenómenos son bastante comúns. A maioría dos meteoritos atópanse moito despois do impacto e non nos percatamos da súa caída.

 O mesmo día, extraña coincidencia,  ocorre outro acontecemento pero relacionado cun asteroide. Esperabamos divisar un que, por sorte, pasou a uns 28. 000 km da Terra.  España contribuiu á investigación espacial co descubrimento do asteroide  2012 DA14 o ano pasado, descubrírono uns astrónomos de Mallorca.

Pero aínda hais máis , o 19 de febreiro cumpríase o 450 aniversario do nacemento de Nicolás Copérnico. Google celebrouno coa publicación dun  DOODLE  despois dunha semana chea de acontecementos relacionados co espacio. 

A HIDROSFERA

O ciclo da auga

ACTIVIDADES

• Presentación e test:
• Hidrografía de España e Europa

• A hidrosfera: LIM de repaso individual de conceptos:
• A hidrosfera  

A ATMOSFERA

A estrutura da atmosfera:

PRESENTACIÓN

Atmósfera, auga e nubes, o clima, mapa do tempo,

ACTIVIDADES

Capas da atmosfera                                        

• LIM de repaso individual de conceptos:
• A atmosfera
• A atmosfera-2

O CLIMA E O SEU ESTUDO

ACTIVIDADES

• Tipos de clima
• Climas e paisaxes
• Vexetación según o clima
• Como elaborar un climograma (gráfico que informa das precipitacións e temperatura nunha zona durante un mes, un ano,...
• Precipitacións
• Gráficas de temperatura
• O efecto invernadoiro

ACTIVIDADES DE REPASO XERAL DO TEMA

• Atmosfera, hidrosfera, clima e vexetación

Imaxes sacadas de:
Astérix e o adiviño
Capas de la atmósfera
Clima

Tema 8: As rochas e os minerais

Se queremos observar unha explotación mineira a ceo aberto e  moi antiga e preto de Galicia, podémonos desprazar ata As Médulas. Antigamente este territorio tamén formaba parte do reino de Gallaecia (Galicia).  A mina data da época de cando os  romanos estaban aquí, está situada  na zona do Bierzo, no norte da provincia de León

Como vedes a súa explotación fixo que a paisaxe se vise alterada, mudou a orografía (obsérvanse desmontes) e non por causas naturais senon pola actuación humana ao extraer da codia terrestre os recursos naturais, neste caso ouro. Actualmente, esta paraxe forma parte do patrimonio cultural do Bierzo (León).

1-ROCHAS E MINERAIS

Antes de nada temos que recordar que,cando falemos de xeoloxía, nunca poderemos usar a palabra "pedra", falaremos de:

• rochas: materiais formadas a partires dun proceso xeolóxico. 
• Están  formadas por  minerais (un ou varios), pero tamén poden estar formadas por restos de seres vivos (carbón, petróleo a única rocha que é líquida). 
• As rochas forman a codia e o manto da xeosfera.
•  Podemos diferencialas pola variedade de minerais que as compoñen, polo tamaño dos minerais, o grado de dureza,...
• minerais: materiais cunha composición determinada que poden ter formas e cores distintas.
• Podemos diferencialos pola cor, brillo, dureza, densidade, forma, condutividade, propiedades magnéticas,... tamén polo sabor, olor,...

Son materiais naturais, isto quere dicir que non foron fabricados polo ser humano.

Como se clasifican?

• rochas:  polo seu proceso de formación: volcáns, sedimentación, ...
• minerais:  pola súa composición química

PRESENTACIÓNS

• Os minerais
• Estrutura e composición da Terra 
• A Terra: capas, volcáns, terremotos, procesos xeolóxicas

  ACTIVIDADES

Capas da Terra

• Coloca carteis das capas da Terra, das partes dun volcán, provocar unha erupción volcánica, ou tamén poderás ver unha animación sobre a erosión transporte e sedimentación e outra sobre o movemento das capas da codia e zonas de choque das placas
• A terra é un sistema

2- ROCHAS DA SUPERFICIE DA TERRA

Pero as rochas non están sempre igual, cambian continuamente variando a súa posición na codia terrestre. A maioría destes cambios son moi lentos, prodúcense ao longo de millóns de anos. Este proceso recibe o nome de erosión. Os restos son transportados polas augas e sediméntanse no fondo mar formando rochas sedimentarias.

PRESENTACIÓNS

• A terra e as súas capas: atmosfera, hidrosfera, litosfera
• A orixe das rochas:sedimentarias, ígneas, metamórficas
• Tipos de rochas:s edimentarias, magmáticas e metamórficas
• Proceso de formación das rochas
• Galería de fotos das rochas plutónicas, volcánicas, metamórficas e sedimentarias
• Os fósiles(rochas sedimentarias)

ACTIVIDADES

• A xeosfera
• Cambios na codia terrestre
• Unha saída ó campo
• Capas da Terra

• Completa o texto:
• O relevo

3- AS ROCHAS E O INTERIOR DA TERRA

As rochas tamén poden ser formadas polos volcáns. Estas rochas pódense formar no interior ou na superficie da codia, chámanse rochas magmáticas ou volcánicas. 

Unha rocha formada no interior da codia sería o granito, unha formada  ao arrefriarse na superficie sería o basalto.

 Aquí tendes un vídeo onde se ve unha erupción volcánica e ademáis explica como podemos crear enerxía aproveitando o vapor de auga que hai no interior da terra..

ACTIVIDADES

• Terremotos
• Animación: Queres ver como se produce un terremoto e como se desprazan as placas da Terra?
• Volcáns: a través deste vídeo podedes coñecer o volcán máis perigoso do mundo                                      " o Kracatoa", situado no sudeste asiático. 

4- USOS DAS ROCHAS E MINERAIS

Polos usos que lles damos as rochas e minerais, o ser humano desde a antigüidade adicouse a extraelos da superficie terrestre:

• ROCHAS:  industrial (cemento, xeso, arxila,...); como fonte de enerxía (lignito,carbón, petróleo); para a construción de vivendas, monumentos

• MINERAIS:  para obter "materias primas" que empregamos para a industria (ferro), a agricultura (fosfatos), alimentación (minerais necesarios para a vida), producir enerxía (uranio), xoiería (ouro, prata, xemas: diamante, ágatas,...)

ACTIVIDADES

• Rochas e minerais
• Aquí atoparás pistas,se saes ao campo, para recoñecer rochas, minerais, usos,...
• Arrastra rocas e clasifícaas en sedimentarias, volcánicas e metamórficas
• Verás como se desprazan grans e fragmentos de rochas formando sedimentos, coñecerás as rochas sedimentarias e fósiles
• Coñece mellor as rochas e os minerais

EXTRACCIÓN DE ROCHAS E MINERAIS

PRESENTACIÓN

• As minas

CANTEIRAS E MINAS A CEO ABERTO

Na actualidade e ata fai pouco tempo, tamén podiamos visitar unha  mina moderna a ceo aberto en As Pontes de García Rodríguez, na provincia de A Coruña. Esta mina foi durante moitos anos a mina a ceo aberto máis grande de España, extraía lignito para abastecer unha central térmica. Foi inaugurada no ano 1972 e  pechada no ano 2007.

 Se queres saber máis sobre As pontes de García Rodríguez

 Na actualidade, Endesa, que era a empresa que a xestionaba, despois de pechar a mina iniciou un proceso de recuperación dos terreos creando un lago artificial aproveitando a auga do río Eume.

MINAS SUBTERRÁNEAS

Outras forma de extraer os minerais e as rochas cando están no interior da codia é a través de minas subterráneas ou pozos formados por galerías.

Imaxes sacada de:
mina As Pontes de García Rodríguez
mina subterránea

Unidad 8: Porcentaje y proporcionalidad

PORCENTAJES

Un porcentaje nos señala qué parte de  un total representa una cantidad.

 En la vida diaria tenemos que utilizar las proporciones más de lo que crees:

En un porcentaje se representa el total con el valor de 100, por lo que nos encontraremos una fracción cuyo denominador será 100 y lo expresaremos con este símbolo %.

                         ACTIVIDADES

• ¿Que es un porcentaje? Formas y cálculos , pequeño taller.
• Porcentajes, frecuencia y probabilidad, fracciones y porcentajes
• Problemas de proporcionalidad y porcentajes
• Porcentajes, fracciones y decimales

MAGNITUDES PROPORCIONALES

 Dos magnitudes serán proporcionales cuando al aumentar o disminuír una, lo  hace la otra.

• a más tabletas de chocolate le corresponde más dinero
• a menos tabletas, le corresponde menos dinero

Ejercicios:

• Magnitudes directamente proporcionales, reducción a la unidad, tanto por ciento, tanto por ciento de una cantidad.

                                         ACTIVIDADES

• Repaso

Imágenes sacadas de:
mapamundi
cartel de rebajas
carrito del super

Unidad 7: Operaciones con fracciones

SUMA DE FRACCIONES

Para poder sumar y restar fracciones, los denominadores tienen que ser iguales. Despues, sumas o restas numeradores.
Cuando los denominadores son distintos, tienes que transformar estas en otras equivalentes con igual denominador. Pasos:

1. Hallas el mínimo común múltiplo (mcm)de los denominadores y lo pones como nuevo denominador de cada una de ellas.

• Ejercicios para practicar el mcm por el método lento (por si quieres refrescar la memoria)

1. Para hallar el nuevo numerador: divides el mcm entre el denominador de cada fracción y multiplicas el resultado por el numerador de la misma. Haces esto con cada una de las fracciones.
2. Por último, sólo tienes que operar con las fracciones según el signo que venga indicado

Aquí tienes una demostración paso a paso de cómo puedes sumar números mixtos

Sigue el método de los productos cruzados

Ejercicios prácticos:

• Suma y resta de fracciones
• Suma y resta

MULTIPLICACIÓN DE  FRACCIONES  
                                                                                       

El resultado de un producto de fracciones es otra fracción cuyo numerador es el producto de los numeradores y el denominador será el producto de los denominadores. No importa que no coincidan los denominadores.

Ejercicios prácticos:

• Multiplicación de fracciones

DIVISIÓN DE FRACCIONES

Puedes hacer así: multiplicas en cruz; numerador de la primera por denominador de la segunda, el resultado será el  numerador de la fracción resultante. A continuación, multiplicas el denominador de la primera por el numerador de la segunda, el producto será el denominador de la nueva fracción resultante.

Encontrarás una curiosidad 

Ejercicios prácticos:

• División de fracciones

¡Recuerda!

Si te encuentras con un número entero en una operación combinada de fracciones, sólo tienes que convertir ese número en fracción colocándole debajo como denominador un 1. Ahora ya podrás operar con él como fracción.

Ejercicios de repaso:

• Ejercicios de repaso con autoevaluación
• Más ejercicios de repaso

Imagen sacada de:
http://www.burruezo-myc.com/productos/semifrios/tartas/tartas.htm